Metaveri Nedir ?

Metaveri nedir?

Metaveri en kısa tanımıyla veri hakkındaki veridir. Veriyi tanımlayan, anlamlandıran , kalitesini, kaynağını, formatını ve bunun gibi değişkenleri açıklayan bilgiler topluluğudur. Metaveri, veri üretenler ve veriyi kullananlar arasında bir köprü görevi görmektedir.

İstatistiksel Metaveri nedir?

İstatistiksel verinin tanımını, üretilmesi, yayımlanması, erişim imkanları ve yasal boyutuna ilişkin açıklamaları içeren, kalitesini ve kaynağını gösteren, verinin kullanımını ve yönetimini kolay hale getiren düzenlenmiş bilgilerdir.

Metaveri niçin gereklidir?

Standartlaştırılan süreçlerin, terminolojinin (kavramlar ve tanımlar), değişkenlerin ve kod listelerinin ortak kullanımı ile bütün istatistik üretiminde uçtan uca bir standartlaşma sağlanır ve ortak bir dil yaratılır.
İstatistik üretim sürecinde kullanılan tüm verilerin adı, tanımı, alabileceği değerler ve bu değerlerin anlamları tanımlı hale gelir.
Verinin kurum içerisinde ve kurumlar arasında ortak olarak anlaşılması sağlanarak, Ulusal ve Uluslararası İstatistik Sistemi içinde koordinasyon ve entegrasyon sağlanır. Mükerrerlik önlenerek ortak çalışma güçlendirilir.
Veri ve metaveri bilgileri oluştuğu anda kayıt altına alınarak versiyonlanır ve bu sayede kurumsal hafıza oluşturulur.
Veri, metaverisi ile beraber bulunduğunda onu kullanmak isteyen herkes için kolay erişilir ve anlaşılır olur.
İstatistiki kalite güçlü bir metaveri sistemi ile artırılabilir.

İstatistiki Metaveri bileşenleri

Temel olarak istatistiksel metaveri iki bölümden oluşmaktadır:

Yapısal metaveri: Verinin yapısını ve hangi olguyu ölçtüğünü tanımlamak için kullanılan metaveridir. Veritabanı tabloları (veri setleri), sorular, değişkenler ile birlikte değişkenlerin tanımları, değişken değerlerini bir kod listesinden alıyorsa kod listeleri, değişkenin veri tipi (sayısal, karakter, tarih vb.) ve uzunlukları yapısal metaverilerdir.

Referans metaveri: İstatistiksel verinin içeriğini ve kalitesini tanımlayan metaverilerdir. Araştırmanın amacı, kapsamı, veri toplama ve işleme yöntemleri, kalite ve dağıtım göstergeleri (zamanlılık, yayımlama takvimindeki olası değişimlerin önceden kamuoyuna açıklanması, örnekleme hataları ve örnekleme dışı hataların ölçülmesi vb.) referans metaveri kapsamındadır. Ürettiğimiz istatistiklere ilişkin kullanılan sınıflamalar, istatistiki birim (hanehalkı, işyeri vb.), coğrafi kapsam, metodolojiye ilişkin dokümanlar, kalite göstergeleri, kurumsal kalite raporları, mevsimsel düzeltme ve revizyon politikaları referans metaveriye örnek verilebilir. TÜİK Web sayfasında haber bültenlerine ilişkin sunulan metaveriler referans metaverilerdir.

Uluslararası Model ve Standartlar

Metaveri standartları, verilerin gerek veri sahipleri gerekse kullanıcıları tarafından doğru şekilde algılanıp kullanımı ve yorumlanmasına olanak sağlayan, verilere ilişkin ortak bir anlam veya anlayış oluşturmayı amaçlayan standartlardır. Bu kapsamda, istatistik ofislerinde kullanılan uluslararası model ve standartlara (GSIM, DDI, SDMX, GSBPM vb) ilişkin linkler aşağıda sunulmuştur.

Jenerik İstatistiki Bilgi Modeli (GSIM)

https://statswiki.unece.org/display/gsim

Veri Dokümantasyon Girişimi (DDI)

https://ddialliance.org/

İstatistiksel Veri ve Metaveri Değişimi (SDMX) Bilgi Alanı

https://ec.europa.eu/eurostat/web/sdmx-infospace/welcome

Jenerik İstatistiki İş Süreçleri Modeli (GSBPM)

https://statswiki.unece.org/display/GSBPM/Generic+Statistical+Business+Process+Model

OECD İstatistiksel Terimler Sözlüğü

https://stats.oecd.org/glossary/

Açıklamalı İstatistikler - Eurostat

https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Main_Page